道德經(jīng)(注音拼音完整版)

道德經(jīng)(注音拼音完整版)老子《道德經(jīng)》第一章dào

kědào

fēichángdào道可道，非常道；míng

kěmíng

fēichángmíng名可名，非常名。wúmíng

tiāndì

zhīshǐ無名，天地之始；yǒumíng

wàn

wù

zhīmǔ有名，萬物之母。gùchángwú

yù

yǐguān

qímiào故常無，欲以觀其妙；chángyǒu

yù

yǐguān

qíjiào常有，欲以觀其徼。cǐliǎngzhětong

chūér

yìmíng

tóngwèizhīxuán

xuánzhī此兩者，同出而異名，同謂之玄，玄之yòuxuán

zhòngmiàozhīmén又玄，眾妙之門。第二章tiānxiàjiēzhīměizhī

wéiměi

sī

è

yǐ天下皆知美之為美，斯惡已。jiēzhīshànzhīwéishàn

sī

bùshàn

yǐ皆知善之為善，斯不善已。gùyǒu

wú

xiāngshēngnán

yìxiāngchéng

chángduǎnxiāngxíng故有無相生，難易相成，長短相形，gāo

xiàxiāngqīng

yīnshēngxiānghè

qiánhòuxiāngsuí高下相傾，音聲相和，前后相隨。shìyǐshèngrénchǔwú

wéizhīshì

xíngbùyánzhījiào是以圣人處無為之事，行不言之教，wàn

wù

zuòyān

ér

bù

cí

shēng

ér

bùyǒu

wéi

ér

bù萬物作焉而不辭，生而不有，為而不shì

gōngchéng

ér

fú

jū恃，功成而弗居。fūwéi

fú

jū

shì

yǐ

bù

qù夫唯弗居，是以不去。第三章bùshàngxiàn

shǐmín

bù

zhēng不尚賢，使民不爭；bù

guìnán

dé

zhīhuò

shǐmín

bù

wéidào不貴難得之貨，使民不為盜；bùxiànkěyù

shǐmín

xīn

búluàn不見可欲，使民心不亂。shìyǐshèngrénzhīzhì

xūqíxīnshíqífùruòqí是以圣人之治，虛其心，實其腹，弱其zhì

qiángqí

gǔ志，強其骨。chángshǐmínwúzhīwúyù

shǐfūzhìzhěbùgǎnwéiyě常使民無知無欲，使夫智者不敢為也。wéi

wú

wéi

zé

wú

bù

zhì為無為，則無不治。第四章dàochōng

éryòngzhīhuò

bùyíng道沖，而用之或不盈。yuān

xī

sìwàn

wù

zhīzōng淵兮，似萬物之宗。cuò

qí

ruì

jiěqí

fēn

hé

qíguāng

tóngqí

chén挫其銳，解其紛，和其光，同其塵。zhàn

xī

sìruò

cún湛兮，似若存。wú

bù

zhīshuí

zhī

zǐ

xiàngdì

zhīxiān吾不知誰之子，象帝之先。第五章tiāndì

bù

rén

yǐwàn

wù

wéichú

gǒu天地不仁，以萬物為芻狗；shèngrén

bù

rén

yǐ

bǎixìngwéi

chúgǒu圣人不仁，以百姓為芻狗。tiāndì

zhījiān

qíyóu

tuóyuèhū

xū

ér

bù

qū

dòng天地之間，其猶橐龠乎？虛而不屈，動ér

yù

chū而愈出。duōyán

shùqióng

bù

rúshǒuzhōng多言數(shù)窮，不如守中。第六章gǔshén

bù

sǐ

shìwèixuánpìn谷神不死，是謂玄牝。xuánpìnzhīmén

shìwèi

tiāndìgēn

miánmiánruòcún

yòng玄牝之門，是謂天地根。綿綿若存，用zhībù

qín之不勤。第七章tiāncháng

dì

jiǔ天長地久。tiāndì

suǒyǐnéng

chángqiějiǔzhě天地所以能長且久者，yǐ

qí

bù

zìshēng

gù

néngchángshēng以其不自生，故能長生。shìyǐshèng

rénhòu

qíshēn

érshēnxiān

wài

qíshēn

ér是以圣人后其身而身先；外其身而shēncún身存。fēiyǐ

qíwú

sī

yé

gù

néngchéng

qí

sī非以其無私邪，故能成其私。第八章shàngshànruòshuǐ上善若水。shuǐshàn

lìwàn

wù

ér

bùzhēng水善利萬物而不爭；chǔzhòng

rén

zhīsuǒwù

gù

jī

yú

dào處眾人之所惡，故幾于道。jūshàndì

xīnshànyuān

yǔshàn

rén

yánshànxìn

zhèng居善地，心善淵，與善仁，言善信，政shànzhì

shìshànnéng

dòngshànshí善治，事善能，動善時。fūwéi

bù

zhēng

gù

wú

yóu夫唯不爭，故無尤。第九章chíér

yíngzhī

bù

rú

qí

yǐ持而盈之，不如其已；chuǎiér

ruìzhī

bù

kěcháng

bǎo揣而銳之，不可長保。jīnyù

mǎntáng

mò

zhīnéngshǒu金玉滿堂，莫之能守；fù

guì

érjiāo

zì

yí

qí

jiù富貴而驕，自遺其咎。gōngsuìshēntuì

tiānzhīdào功遂身退，天之道。第十章zàiyíngpò

bào

yī

néngwú

lí

hū載營魄抱一，能無離乎？zhuān

qìzhì

róu

néngyīngér

hū專氣致柔，能嬰兒乎dí

chúxuánlǎn

néngwú

cī

hū滌除玄覽，能無疵乎？ài

mínzhìguó

néngwú

zhì

hū愛民治國，能無知乎？tiānmén

kāi

hé

néngwú

cí

hū天門開闔，能無雌乎？míngbái

sì

dá

néng

wú

wéihū明白四達，能無為乎？shēngzhīxù

zhī

shēng

ér

bù

yǒu

wéi

ér

bù

shì

zhǎng生之畜之，生而不有，為而不恃，長ér

bù

zǎi

shìwèixuán

dé而不宰，是謂玄德。第十一章sān

shífú

gòng

yī

gǔ

dāng

qí

wú

yǒu

chēzhīyòng三十輻，共一轂，當其無，有車之用。shānzhí

yǐwéi

qì

dāng

qíwú

yǒu

qì

zhīyòng埏埴以為器，當其無，有器之用。záo

hù

yǒu

yǐwéi

shì

dāng

qíwú

yǒu

shìzhīyòng鑿戶牖以為室，當其無，有室之用。gù

yǒuzhī

yǐwéi

lì

wú

zhī

yǐwéiyòng故有之以為利，無之以為用。第十二章wǔsè

lìngrénmù

máng五色令人目盲；wǔyīn

lìngrén

ěrlóng五音令人耳聾；wǔwèi

lìngrénkǒushuǎng五味令人口爽；chíchěngtiánliè

lìngrénxīnfākuáng馳騁畋獵，令人心發(fā)狂；nán

dé

zhīhuò

lìngrénxíngfáng難得之貨，令人行妨。shìyǐshèngrénwèi

fù

bù

wèimù

gù

qù

bǐ

qǔ

cǐ是以圣人為腹不為目，故去彼取此。第十三章chǒng

rǔruòjīng

guìdà

huànruòshēn寵辱若驚，貴大患若身。hé

wèichǒngrǔruò

jīng何謂寵辱若驚？chǒngwéixià

dé

zhīruòjīngshīzhīruò

jīngshìwèichǒng寵為下，得之若驚，失之若驚，是謂寵rǔruò

jīng辱若驚。hé

wèiguì

dàhuànruòshēn何謂貴大患若身？wú

suǒyǐyǒu

dàhuànzhě

wéi

wú

yǒushēn

jí

wú

wú吾所以有大患者，為吾有身，及吾無shēn

wú

yǒu

héhuàn身，吾有何患！gù

guì

yǐshēnwéitiānxià

ruòkě

jìtiānxià故貴以身為天下，若可寄天下；ài

yǐshēn

wéitiānxià

ruò

kětuōtiān

xià愛以身為天下，若可托天下。第十四章shìzhībù

jiàn

míngyuēyí視之不見，名曰夷；tīngzhībù

wén

míngyuēxī聽之不聞，名曰希；tuánzhībù

dé

míngyuēwēi摶之不得，名曰微。cǐsān

zhěbù

kězhì

jié

gù

hún

ér

wéi

yī此三者不可致詰，故混而為一。qíshàng

bùjiǎo

qí

xià

bùmèi其上不皦，其下不昧。shéngshéngbù

kěmíng

fù

guīyú

wú

wù繩繩不可名，復歸于無物。shìwèiwú

zhuàngzhīzhuàng

wú

wù

zhīxiàng

shìwèihuǎng是謂無狀之狀，無物之象，是謂恍hū惚。yíngzhībù

jiànqíshǒu

suí

zhībù

jiànqíhòu迎之不見其首，隨之不見其后。zhígǔzhīdào

yǐ

yù

jīnzhīyǒu執(zhí)古之道，以御今之有。néngzhīgǔshǐ

shìwèidào

jì能知古始，是謂道紀。第十五章gǔzhīshàn

wéidào

zhěwēi

miàoxuántōngshēnbù

kěshí古之善為道者，微妙玄通，深不可識。fūwéi

bù

kěshí

gù

qiǎngwéi

zhīróng夫唯不可識，故強為之容：yù

xīruò

dōngshèchuān豫兮若冬涉川；yóu

xīruò

wèi

sì

lí猶兮若畏四鄰；yǎn

xī

qí

ruòróng儼兮其若容；huàn

xīruòbīngzhījiāngshì渙兮若冰之將釋；dūn

xī

qí

ruò

pǔ敦兮其若樸；kuàngxī

qíruò

gǔ曠兮其若谷；hùn

xī

qí

ruòzhuó混兮其若濁。shúnéngzhuóyǐjìngzhīxú

qīng孰能濁以靜之徐清。shúnéng

ān

yǐ

jiǔdòngzhīxú

shēng孰能安以久動之徐生。bǎo

cǐdào

zhěbù

yùyíng保此道者不欲盈。fūwéi

bù

yíng

gù

néngbì

ér

xīnchéng夫唯不盈，故能蔽而新成。第十六章zhìxū

jí

shǒujìngdǔ致虛極，守靜篤。wàn

wù

bìngzuò

wú

yǐguān

qí

fù萬物并作，吾以觀其復。fūwù

yúnyún

gè

fù

guīqí

gēn夫物蕓蕓，各復歸其根。guīgēnyuējìng

jìngyuēfù

mìng歸根曰靜，靜曰復命。fùmìngyuēcháng

zhīcháng

yuēmíng復命曰常，知常曰明。bù

zhīcháng

wàngzuòxiōng不知常，妄作兇。zhīchángróng

róngnǎigōng知常容，容乃公，gōngnǎiquán

quán

nǎitiān公乃全，全乃天，tiānnǎidào

dào

nǎijiǔ

mòshēn

bù

dài天乃道，道乃久，沒身不殆。第十七章tàishàng

bù

zhīyǒu

zhī太上，不知有之；qí

cì

qīn

ér

yù

zhī其次，親而譽之；qí

cì

wèizhī其次，畏之；qí

cì

wǔzhī其次，侮之。xìn

bù

zú

yān

yǒu

bù

xìnyān信不足焉，有不信焉。yōu

xī

qíguìyán

gōngchéngshìsuì

bǎixìngjiēwèi悠兮其貴言，功成事遂，百姓皆謂：

wǒzì

rán

自然”。“我第十八章dàdào

fèi

yǒurén

yì大道廢，有仁義；zhì

huìchū

yǒu

dàwěi智慧出，有大偽；liùqīnbú

hé

yǒuxiàocí六親不和，有孝慈；guó

jiāhūnluàn

yǒuzhōngchén國家昏亂，有忠臣。第十九章juéshèng

qì

zhì

mín

lìbǎi

bèi絕圣棄智，民利百倍；jué

rén

qì

yì

mín

fùxiào

cí絕仁棄義，民復孝慈；juéqiǎo

qì

lì

dào

zéiwú

yǒu絕巧棄利，盜賊無有。cǐsān

zhě

yǐwéiwén

bù

zú

gù

lìngyǒusuǒshǔ此三者，以為文不足，故令有所屬：jiànsù

bào

pǔ

shǎosīguǎyù

jué

xuéwú

yōu見素抱樸，少思寡欲，絕學無憂。第二十章jué

xuéwú

yōu絕學無憂。wéi

zhīyǔ

ē

xiāngqù

jǐ

hé唯之與阿，相去幾何。shànzhīyǔ

è

xiāngqù

ruò

hé善之與惡，相去若何。rénzhīsuǒwèi

bú

kěbù

wèi人之所畏，不可不畏。huāng

xī

qíwèiyāngzāi荒兮，其未央哉。zhòngrén

xī

xī

rúxiǎngtàiláo

rúchūndēngtái眾人熙熙，如享太牢，如春登臺。wǒdú

bó

xī

qí

wèizhào

rúyīngér

zhīwèi

hái我獨泊兮，其未兆，如嬰兒之未孩；lěilěi

xī

ruòwú

suǒguī儡儡兮，若無所歸。zhòngrén

jiēyǒuyú

ér

wǒdú

ruò

yí

wǒyú

rénzhī眾人皆有余，而我獨若遺。我愚人之xīnyězāi

dùndùn

xī心也哉，沌沌兮！sú

rénzhāozhāo

wǒdú

hūn

hūn俗人昭昭，我獨昏昏。sú

réncháchá

wǒdú

mènmèn俗人察察，我獨悶悶。dàn

xīqí

ruò

hǎi澹兮其若海；liáoxīruòwú

zhǐ飂兮若無止。zhòng

rén

jiēyǒu

yǐ

ér

wǒdú

wán

sì

bǐ眾人皆有以，而我獨頑似鄙。wǒdú

yì

yú

rén

ér

guì

shí

mǔ我獨異于人，而貴食母。

第二十一章kǒngdé

zhīróng

wéidàoshìcóng孔德之容，惟道是從。dào

zhīwéiwù

wéihuǎngwéi

hū道之為物，惟恍惟惚。hū

xīhuǎng

xī

qízhōngyǒuxiàng惚兮恍兮，其中有象；huǎng

xī

hū

xī

qízhōngyǒu

wù恍兮惚兮，其中有物。yǎo

xīmíng

xī

qízhōngyǒu

jīng窈兮冥兮，其中有精；qíjīngshènzhēn

qí

zhōngyǒuxìn其精甚真，其中有信。zì

gǔ

jíjīn

qímíng

bù

qù

yǐyuè

zhòngfǔ自古及今，其名不去，以閱眾甫。wú

hé

yǐzhīzhòng

fǔzhīrán

zāi

yǐ

cǐ吾何以知眾甫之然哉。以此。

第二十二章qǔzé

quánwǎng

zé

zhí

wāzé

yíng

bì

zé

xīn

shǎozé曲則全，枉則直，洼則盈，敝則新，少則dé

duōzé

huò得，多則惑。shìyǐshèng

rénbào

yīwéi

tiānxiàshì是以圣人抱一為天下式。bù

zì

xiàn

gù

míng不自見，故明；bù

zì

shì

gù

zhāng不自是，故彰；bù

zì

fá

gù

yǒugōng不自伐，故有功；bù

zì

jīn

gù

cháng不自矜，故長。fūwéi

bù

zhēng

gù

tiānxià

mònéng

yǔzhīzhēng夫唯不爭，故天下莫能與之爭。gǔzhīsuǒwèi

qūzé

quánzhě

qǐ

xūyán

zāi古之所謂曲則全者，豈虛言哉。chéngquánér

guīzhī誠全而歸之。

第二十三章xīyán

zì

rán希言自然。gùpiāofēngbù

zhōngzhāo

zhòu

yǔbù

zhōng

rì故飄風不終朝，驟雨不終日。shú

wéi

cǐzhě

tiāndìtiāndìshàng

bùnéngjiǔérkuàng孰為此者？天地。天地尚不能久，而況yú

rénhū于人乎。gùcóngshì

yúdào

zhětongyú

dào

dézhětong

yú

dé故從事于道者，同于道；德者，同于德；shīzhě

tongyú

shī失者，同于失。tongyú

dàozhě

dào

yì

lè

dé

zhī同于道者，道亦樂得之；tongyú

dé

zhě

dé

yì

lè

dé

zhī同于德者，德亦樂得之；tongyú

shīzhě

shīyì

lè

shīzhī同于失者，失亦樂失之。xìnbù

zú

yān

yǒu

bùxìnyān信不足焉，有不信焉。

第二十四章qǐzhěbù

lì

kuàzhěbù

xíng企者不立；跨者不行；zìxiànzhěbù

míng

zìshìzhěbù

zhāng自見者不明；自是者不彰；zì

fá

zhěwú

gōng

zìjīnzhěbù

cháng自伐者無功；自矜者不長。qí

zàidào

yě

yuēyú

shízhuìxíng其在道也，曰余食贅形。wù

huòwù

zhī

gùyǒu

dàozhěbù

chǔ物或惡之，故有道者不處。

第二十五章yǒu

wù

húnchéng

xiāntiāndìshēng有物混成，先天地生。jì

xīliáo

xī

dú

lìér

bù

gǎi寂兮寥兮，獨立而不改，zhōuxínér

bù

dài

kě

yǐwéi

tiānxiàmǔ周行而不殆，可以為天下母。wú

bù

zhīqí

míng

zìzhīyuēdào

qiǎngwéizhīmíng

yuē吾不知其名，字之曰道，強為之名曰dà大。dà

yuēshì

shìyuēyuǎn

yuǎnyuēfǎn大曰逝，逝曰遠，遠曰反。gù

dàodà

tiāndà

dì

dà

rén

yì

dà故道大，天大，地大，人亦大。yùzhōngyǒu

sì

dà

ér

rén

jūqí

yīyān域中有四大，而人居其一焉。rénfǎ

dì

dì

fǎtiān

tiānfǎdào

dào

fǎ

zì

rán人法地，地法天，天法道，道法自然。

第二十六章zhòngwéiqīnggēn

jìngwéizàojūn重為輕根，靜為躁君。shìyǐjūn

zǐzhōng

rìxíngbù

lí

zīzhòng是以君子終日行不離輜重。suīyǒuróngguān

yànchǔchāo

rán雖有榮觀，燕處超然。nàihé

wànshèngzhīzhǔ

ér

yǐshēnqīngtiānxià奈何萬乘之主，而以身輕天下？qīngzé

shīgēn

zào

zé

shījūn輕則失根，躁則失君。

第二十七章shànxíngwú

zhé

jì

shànyán

wú

xiázhé

shànshù

búyòng善行無轍跡，善言無瑕謫，善數(shù)不用chóucè

shànbì

wú

guānjiànér

bú

kěkāi

shànjiéwú籌策；善閉無關楗而不可開，善結無shéngyuēér

bú

kějiě繩約而不可解。shìyǐshèng

rénchángshànjiùrén

gù

wú

qì

rén是以圣人常善救人，故無棄人；chángshànjiùwù

gù

wú

qì

wù

shìwèi

xímíng常善救物，故無棄物，是謂襲明。gùshànrénzhě

bùshàn

rénzhīshī故善人者，不善人之師；bùshànrénzhě

shànrén

zhīzī不善人者，善人之資。bù

guì

qíshībù

ài

qí

zī不貴其師，不愛其資，suīzhìdà

mí

shì

wèiyàomiào雖智大迷，是謂要妙。

第二十八章zhīqí

xióng

shǒu

qí

cí

wéitiānxià

xī知其雄，守其雌，為天下溪。wéitiānxià

xī

chángdé

bù

lí

fù

guīyú

yīngér為天下溪，常德不離，復歸于嬰兒。zhīqí

bái

shǒu

qí

hēi

wéitiānxiàshì知其白，守其黑，為天下式。wéitiānxiàshì

chángdé

bù

tè

fù

guīyú

wú

jí為天下式，常德不忒，復歸于無極。zhīqí

róng

shǒu

qí

rǔ

wéitiānxiàgǔ知其榮，守其辱，為天下谷。wéitiānxià

gǔ

chángdé

nǎi

zú

fù

guīyú

pǔ為天下谷，常德乃足，復歸于樸。pǔsàn

zé

wéi

qì

shèngrényòngzhī

zé

wéiguānzhǎng樸散則為器，圣人用之，則為官長，gù

dà

zhìbù

gē故大智不割。

第二十九章jiāngyù

qǔtiān

xiàér

wéizhī

wú

jiànqí

bù

dé

yǐ將欲取天下而為之，吾見其不得已。tiānxiàshénqì

bù

kěwéi

yě

bù

kězhí

yě天下神器，不可為也，不可執(zhí)也。wéizhěbàizhī

zhízhěshīzhī為者敗之，執(zhí)者失之。gù

wù

huòxínghuò

suí

huò

xūhuò

chuī故物或行或隨；或噓或吹；huòqiánghuòl(fā)éi

huòzǎihuò

huī或強或羸；或載或隳。shìyǐshèngrén

qùshèn

qù

shē

qù

tài是以圣人去甚，去奢，去泰。第三十章yǐdào

zuǒrénzhǔzhě

bú

yǐbīngqiángtiānxià

qí

shì以道佐人主者，不以兵強天下，其事hǎohuán好還。shīzhīsuǒchù

jīngjíshēngyān

dà

jūnzhīhòu

bì

yǒu師之所處，荊棘生焉；大軍之后，必有xiōngnián兇年。shànzhěguǒér

yǐ

bù

gǎn

yǐ

qǔqiáng善者果而已，不敢以取強。guǒér

wù

jīn

guǒér

wù

fá

guǒér

wù

jiāo果而勿矜，果而勿伐，果而勿驕。guǒér

bù

dé

yǐ

guǒér

wù

qiáng果而不得已，果而勿強。wùzhuàng

zé

lǎo

shìwèi

bùdào

bù

dàozǎo

yǐ物壯則老，是謂不道，不道早已。

第三十一章fūbīngzhě

bùxiángzhīqì夫兵者，不祥之器，wù

huòwù

zhī

gù

yǒudàozhěbù

chǔ物或惡之，故有道者不處。jūnzǐ

jūzé

guìzuǒ

yòngbīngzé

guìyòu君子居則貴左，用兵則貴右。bīngzhěbù

xiángzhīqì

fēijūnzǐ

zhīqì兵者不祥之器，非君子之器，bù

dé

yǐ

éryòngzhī

tiándànwéishàng不得已而用之，恬淡為上。shèngér

bù

měi

érměi

zhīzhě

shì

lèshārén勝而不美，而美之者，是樂殺人。fū

lè

shārénzhě

zé

bù

kědé

zhì

yútiānxiàyǐ夫樂殺人者，則不可得志于天下矣。jí

shìshàngzuǒ

xiōngshìshàngyòu吉事尚左，兇事尚右。piānjiāngjūnjūzuǒ

shàngjiāngjūnjūyòu

yán

yǐsāng

lǐ偏將軍居左，上將軍居右，言以喪禮chù

zhī處之。shārén

zhīzhòng

yǐbēi

āi

qì

zhīzhànshèng

yǐsàng

lǐ殺人之眾，以悲哀泣之；戰(zhàn)勝，以喪禮chù

zhī處之。

第三十二章dàochángwú

míng道常無名。pǔsuīxiǎo

tiānxià

mònéngchényě樸雖小，天下莫能臣也。hóuwáng

ruònéngshǒuzhī

wàn

wùjiāngzì

bīn侯王若能守之，萬物將自賓。tiāndìxiānghé

yǐjiànggān

lù

mínmò

zhīlìngér

zì天地相合，以降甘露，民莫之令而自jūn均。shǐzhìyǒumíng

míngyì

jìyǒu

fū

yìjiāngzhīzhǐ

zhī始制有名，名亦既有，夫亦將知止，知zhǐkě

yǐ

bù

dài止可以不殆。pìdào

zhīzàitiānxià

yóuchuāngǔzhīyú

jiānghǎi譬道之在天下，猶川谷之于江海。

第三十三章zhīrénzhězhì

zì

zhīzhěmíng知人者智，自知者明。shèngrénzhěyǒu

lì

zì

shèngzhěqiáng勝人者有力，自勝者強。zhīzú

zhěfù

qiángxíngzhěyǒu

zhì知足者富，強行者有志。bù

shīqí

suǒzhějiǔ

sǐ

ér

bùwáng

zhěshòu不失其所者久，死而不亡者壽。

第三十四章dàdào

fàn

xī

qí

kězuǒyòu大道泛兮，其可左右。wàn

wù

shìzhī

yǐshēng

ér

bù

cí

gōngchéng

bùmíng萬物恃之以生而不辭，功成不名yǒu有。yīyǎngwàn

wù

ér

bù

wéi

zhǔ

chángwú

yù

kěmíng

yú衣養(yǎng)萬物而不為主，常無欲，可名于xiǎo小。wàn

wù

guīyān

ér

bù

wéizhǔ

kěmíngwéi

dà萬物歸焉而不為主，可名為大。yǐ

qízhōng

bù

zì

wéi

dà

gùnéngchéngqí

dà以其終不自為大，故能成其大。第三十五章zhídà

xiàng

tiānxiàwǎng執(zhí)大象，天下往。wǎng

ér

bùhài

ānpíngtài往而不害，安平泰。lè

yǔ

ěr

guò

kè

zhǐ樂與餌，過客止。dào

zhīchūkǒu

dàn

hū

qí

wú

wèi道之出口，淡乎其無味，shìzhībù

zú

jiàn

tīngzhībù

zú

wén

yòngzhībù

zú視之不足見，聽之不足聞，用之不足jì既。

第三十六章jiāngyù

xīzhī

bì

gù

zhāngzhī將欲歙之，必故張之；jiāngyù

ruò

zhī

bì

gù

qiángzhī將欲弱之，必故強之；jiāngyù

fèizhī

bì

gù

xìngzhī將欲廢之，必故興之；jiāngyù

qǔzhī

bì

gù

yǔzhī將欲取之，必故與之。shìwèiwēimíng是謂微明。róuruòshènggāngqiáng柔弱勝剛強。yú

bù

kětuōyú

yuān

guó

zhī

lì

qì

bù

kě

yǐshì魚不可脫于淵，國之利器不可以示rén人。

第三十七章dàochángwú

wéi

ér

wú

bù

wéi道常無為而無不為。hóuwáng

ruònéngshǒuzhī

wàn

wùjiāngzìhuà侯王若能守之，萬物將自化。huà

ér

yù

zuò

wú

jiāngzhènzhī

yǐwú

míngzhīpǔ化而欲作，吾將鎮(zhèn)之以無名之樸。wúmíngzhīpǔ

fū

yìjiāngbù

yù無名之樸，夫亦將不欲。bù

yù

yǐjìng

tiānxiàjiāngzìdìng不欲以靜，天下將自定。

第三十八章shàngdé

bù

dé

shì

yǐyǒu

dé上德不德，是以有德；xiàdé

bù

shīdé

shì

yǐ

wú

dé下德不失德，是以無德。shàngdé

wú

wéi

ér

wú

yǐwéi上德無為而無以為；xiàdé

wéizhīér

yǒu

yǐwéi下德為之而有以為。shàngrénwéizhīér

wú

yǐwéi上仁為之而無以為；shàng

yìwéizhīér

yǒu

yǐwéi上義為之而有以為。shàng

lǐwéizhīér

mò

zhīyìng

zé

rǎngbì

ér

rēngzhī上禮為之而莫之應，則攘臂而扔之。gù

shīdào

érhòu

dé

shīdé

ér

hòurén

shīrén

ér故失道而后德，失德而后仁，失仁而hòu

yì

shīyì

érhòu

lǐ后義，失義而后禮。fū

lǐzhě

zhōngxìn

zhībó

ér

luànzhīshǒu夫禮者，忠信之薄，而亂之首。qiánshízhě

dàozhīhuá

ér

yú

zhīshǐ前識者，道之華，而愚之始。shìyǐ

dà

zhàngfūchǔqí

hòu

bú

jūqí

bó是以大丈夫處其厚，不居其?。籧hǔqí

shí

bù

jū

qíhuá

gù

qù

bǐ

qǔ

cǐ處其實，不居其華。故去彼取此。

第三十九章xīzhīdé

yīzhě

tiāndé

yī

yǐqīng

dì

dé

yī

yǐ昔之得一者，天得一以清，地得一以níngshén

dé

yī

yǐlíng

gǔdé

yī

yǐshēng

hóuwáng

dé寧，神得一以靈，谷得一以生，侯王得yī

yǐwéi

tiānxiàzhèng一以為天下正。qí

zhìzhī

tiānwú

yǐqīng

jiāngkǒngliè其致之，天無以清，將恐裂；dì

wú

yǐníng

jiāngkǒngfèi地無以寧，將恐廢；shénwú

yǐlíng

jiāngkǒngxiē神無以靈，將恐歇；gǔwú

yǐyíng

jiāngkǒngjié谷無以盈，將恐竭；wàn

wù

wú

yǐshēng

jiāngkǒngmiè萬物無以生，將恐滅；hóuwáng

wú

yǐguìgāo

jiāngkǒngjué侯王無以貴高，將恐蹶。gù

guì

yǐjiànwéi

běn

gāo

yǐ

xiàwéi

jī故貴以賤為本，高以下為基。shìyǐhóu

wáng

zìwèi

gū

guǎ

bú

gǔ

cǐ

fēiyǐjiàn是以侯王自謂孤、寡、不谷，此非以賤wéi

běnye

fēi

hū為本邪？非乎！gù

zhìshù

yù

wúyù故致數(shù)譽無譽。shìgù

bù

yù

lù

lù

rú

yù

luòl(fā)uò

rúshí是故不欲琭琭如玉，珞珞如石。第四十章fǎn

zhědào

zhīdòng

ruòzhědào

zhīyòng反者道之動，弱者道之用。tiānxiàwànwù

shēngyú

yǒu

yǒushēng

yú

wú天下萬物生于有，有生于無。

第四十一章shàngshìwéndào

qín

érxíngzhī上士聞道，勤而行之；zhōngshìwéndào

ruòcún

ruòwáng中士聞道，若存若亡；xiàshìwéndào

dà

xiàozhī

bù

xiàobù

zú

yǐwéi

dào下士聞道，大笑之。不笑不足以為道。gùjiànyányǒuzhī故建言有之：míngdàoruòmèi

jìndào

ruòtuì

yí

dàoruò

lèi明道若昧，進道若退，夷道若類；shàngdé

ruò

gǔ

dà

báiruòrǔ上德若谷，大白若辱；guǎngdé

ruò

bù

zú

jiàndé

ruòtōu廣德若不足，建德若偷；zhìzhēnruò

yú

dàfāngwú

yú質(zhì)真若渝，大方無隅；dà

qìwǎn

chéng

dà

yīnxīshēng

dà

xiàngwú

xíng大器晚成，大音希聲，大象無形。dào

yǐnwú

míng道隱無名。fūwéi

dào

shàndài

qiěchéng夫唯道，善貸且成。

第四十二章dàoshēng

yī

yīshēng

èr

èrshēngsān

sānshēngwànwù道生一，一生二，二生三，三生萬物。wàn

wù

fù

yīn

érbàoyáng

chōng

qì

yǐwéi

hé萬物負陰而抱陽，沖氣以為和。rénzhīsuǒwù

wéi

gū

guǎ

bù

gǔ

érwánggōngyǐwéi人之所惡，唯孤、寡、不谷，而王公以為chēng稱。gù

wù

huòsǔnzhīér

yì

huò

yì

zhīér

sǔn故物或損之而益，或益之而損。rénzhīsuǒjiào

wǒyì

jiàozhī人之所教，我亦教之。qiángliángzhěbù

dé

qí

sǐ

wújiāngyǐwéijiàofù強梁者不得其死，吾將以為教父。

第四十三章tiānxiàzhīzhìróu

chíchěngtiānxiàzhīzhìjiān天下之至柔，馳騁天下之至堅。wú

yǒu

rù

wú

jiān

wú

shì

yǐ

zhīwú

wéizhīyǒu

yì無有入無間，吾是以知無為之有益。bùyán

zhījiào

wú

wéizhīyì

tiānxiàxī

jízhī不言之教，無為之益，天下希及之。

第四十四章míngyǔshēn

shúqīn

shēnyǔhuò

shú

duō

dé

yǔwáng名與身孰親？身與貨孰多？得與亡shúbìng孰??？shèn

ài

bì

dà

fèi

duōcáng

bì

hòuwáng甚愛必大費；多藏必厚亡。zhīzú

bù

rǔ

zhīzhǐbù

dài

kě

yǐcháng

jiǔ知足不辱，知止不殆，可以長久。

第四十五章dàchéngruòquē

qíyòng

bù

bì大成若缺，其用不弊。dàyíngruòchōng

qíyòng

bùqióng大盈若沖，其用不窮。dà

zhíruò

qū

dàqiǎoruòzhuō

dàbiànruò

nè大直若屈，大巧若拙，大辯若訥。zàoshènghán

jìngshèng

rè

qīngjìngwéitiānxiàzhèng躁勝寒，靜勝熱。清靜為天下正。

第四十六章tiānxiàyǒudào

quèzǒu

mǎyǐ

fèn天下有道，卻走馬以糞。tiānxiàwú

dào

róngmǎshēng

yújiāo天下無道，戎馬生于郊。huò

mò

dà

yú

bù

zhīzú

jiù

mò

dà

yú

yù

dé禍莫大于不知足；咎莫大于欲得。gù

zhīzú

zhīzú

chángzú

yǐ故知足之足，常足矣。

第四十七章bù

chūhù

zhītiānxià不出戶，知天下；bù

kuīyǒu

jiàntiāndào不窺牖，見天道。qí

chūmí

yuǎn

qí

zhīmí

shǎo其出彌遠，其知彌少。shìyǐshèng

rénbù

xíngér

zhī

bù

jiànérmíng

bù

wéi是以圣人不行而知，不見而明，不為érchéng而成。

第四十八章wéi

xué

rì

yì

wéidào

rìsǔn為學日益，為道日損。sǔn

zhīyòusǔn

yǐ

zhìyú

wú

wéi損之又損，以至于無為。wú

wéiér

wú

bù

wéi無為而無不為。qǔtiānxiàchángyǐ

wú

shì

jí

qí

yǒushì

bù

zú

yǐ取天下常以無事，及其有事，不足以qǔtiānxià取天下。

第四十九章shèngrénwú

chángxīn

yǐ

bǎixìngxīnwéi

xīn圣人無常心，以百姓心為心。shànzhěwú

shànzhī

bù

shànzhěwú

yìshànzhī

déshàn善者，吾善之，不善者，吾亦善之，德善。xìnzhěwú

xìnzhī

bù

xìnzhěwú

yì

xìnzhī

dé

xìn信者，吾信之，不信者，吾亦信之，德信。shèngrénzàitiānxià

xī

xī

wèi

tiānxiàhùn

qí

xīn圣人在天下，歙歙，為天下渾其心，bǎixìngjiēzhùqí

ěr

mù

shèngrén

jiēháizhī百姓皆注其耳目，圣人皆孩之。第五十章chūshēng

rù

sǐ出生入死。shēngzhītú

shíyǒu

sān

sǐzhītú

shíyǒusān生之徒，十有三；死之徒，十有三；rénzhīshēng

dòngzhī

sǐ

dì

yì

shíyǒusān人之生，動之死地，亦十有三。fū

hé

gù

yǐ

qíshēngshēngzhīhòu夫何故？以其生生之厚。gàiwén

shànshèshēngzhě

lùxíngbù

yù

sì

hǔ

rù

jūn蓋聞善攝生者，路行不遇兕虎，入軍bù

bèijiǎbīng不被甲兵；sì

wú

suǒtóu

qí

jiǎo

hǔwú

suǒcuò

qízhǎo

bīngwú兕無所投其角，虎無所措其爪，兵無suǒróng

qírèn所容其刃。fū

hé

gù

yǐ

qí

wú

sǐ

dì夫何故？以其無死地。

第五十一章dàoshēngzhī

dé

xù

zhī

wùxíngzhī

shìchéngzhī道生之，德畜之，物形之，勢成之。shìyǐwàn

wù

mò

bù

zūndào

érguì

dé是以萬物莫不尊道而貴德。dào

zhīzūn

dé

zhīguì

fūmò

zhīmìng

ércháng

zìrán道之尊，德之貴，夫莫之命而常自然。gù

dàoshēngzhī

dé

xù

zhī

zhǎngzhīyù

zhī

chéngzhī故道生之，德畜之，長之育之，成之shú

zhī

yǎngzhīfù

zhī熟之，養(yǎng)之覆之。shēngér

bùyǒu

wéi

ér

bù

shìzhǎng

ér

bù

zǎi

shìwèi生而不有，為而不恃，長而不宰，是謂xuándé玄德。

第五十二章tiānxiàyǒushǐ

yǐwéi

tiānxià

mǔ天下有始，以為天下母。jì

dé

qímǔ

yǐ

zhīqí

zǐ

jìzhīqí

zǐ

fùshǒu既得其母，以知其子；既知其子，復守qí

mǔ

méishēnbù

dài其母，沒身不殆。sè

qí

duì

bì

qímén

zhōngshēnbù

qín塞其兌，閉其門，終身不勤。kāiqí

duì

jì

qí

shì

zhōngshēnbù

jiù開其兌，濟其事，終身不救。jiànxiǎoyuēmíng

shǒuróuyuēqiáng見小曰明，守柔曰強。yòng

qíguāng

fù

guīqí

míng

wú

yíshēnyāng

shìwéi

xí用其光，復歸其明，無遺身殃，是為襲cháng常。

第五十三章shǐwǒjiè

rányǒu

zhī

xíngyú

dà

dào

wéi

yí

shìwèi使我介然有知，行于大道，唯施是畏。dàdàoshèn

yí

érmín

hǎojìng大道甚夷，而民好徑。cháoshènchú

tiánshènwú

cāngshènxū朝甚除，田甚蕪，倉甚虛；fúwén

cǎi

dài

lìjiàn

yànyǐn

shí服文采，帶利劍，厭飲食，cáihuòyǒuyú

shìwéidào

kuā財貨有余，是為盜夸。fēidào

yězāi非道也哉！

第五十四章shànjiànzhěbù

bá

shànbàozhěbù

tuō

zǐsūn

yǐ

jì善建者不拔，善抱者不脫，子孫以祭sì

bùchuò祀不輟。xiūzhīyú

shēn

qí

dé

nǎizhēn修之于身，其德乃真；xiūzhīyú

jiā

qí

dé

nǎiyú修之于家，其德乃余；xiūzhīyú

xiàng

qí

dé

nǎicháng修之于鄉(xiāng)，其德乃長；xiūzhīyú

guó

qí

dé

nǎifēng修之于國，其德乃豐；xiūzhīyú

tiānxià

qí

dé

nǎipǔ修之于天下，其德乃普。gù

yǐshēnguānshēn

yǐ

jiāguānjiā

yǐxiàngguānxiàng故以身觀身，以家觀家，以鄉(xiāng)觀鄉(xiāng)，yǐguóguānguó

yǐtiānxiàguāntiānxià以國觀國，以天下觀天下。wú

hé

yǐ

zhītiānxiàránzāi

yǐ

cǐ吾何以知天下然哉？以此。

第五十五章hán

dé

zhīhòu

bǐ

yú

chì

zǐ含德之厚，比于赤子。dúchóng

bù

shì

měngshòu

bù

jù

juéniǎobù

bó毒蟲不螫，猛獸不據(jù)，攫鳥不搏。gǔruò

jīnróu

ér

wò

gù骨弱筋柔而握固。wèi

zhīpìnmǔzhīhé

érzuī

zuò

jīngzhīzhì

yě未知牝牡之合而朘作，精之至也。zhōng

rìháo

ér

bù

shà

hé

zhīzhìyě終日號而不嗄，和之至也。zhīhé

yuēcháng

zhīchángyuēmíng知和曰常，知常曰明。yìshēngyuēxiáng

xīn

shǐqì

yuēqiáng益生曰祥，心使氣曰強。wùzhuàng

zé

lǎo

shìwèi

bùdào

bù

dàozǎo

yǐ物壯則老，是謂不道，不道早已。

第五十六章zhīzhěbù

yán

yánzhěbù

zhī知者不言，言者不知。sè

qí

duì

bì

qí

mén

cuò

qí

ruì

jiěqí

fēn

hé

qí塞其兌，閉其門，挫其銳，解其紛，和其guāng

tong

qíchén

shìwèixuántong光，同其塵，是謂玄同。gù

bù

kědé

ér

qīn

bù

kědé

ér

shū故不可得而親，不可得而疏；bù

kědé

ér

lì

bù

kědé

ér

hài不可得而利，不可得而害；bù

kědé

ér

guì

bù

kědé

ér

jiàn不可得而貴，不可得而賤。gù

wéitiānxià

guì故為天下貴。

第五十七章yǐzhèngzhìguó

yǐ

qíyòngbīng

yǐwú

shìqǔtiānxià以正治國，以奇用兵，以無事取天下。wú

hé

yǐ

zhīqí

rán

zāi

yǐ

cǐ吾何以知其然哉？以此：tiānxiàduōjì

huì

érmín

mí

pín天下多忌諱，而民彌貧；rénduōlì

qì

guójiā

zīhūn人多利器，國家滋昏；rénduōjì

qiǎo

qí

wù

zī

qǐ人多伎巧，奇物滋起；fǎlìngzīzhāng

dào

zéiduōyǒu法令滋彰，盜賊多有。gùshèngrényún

wǒwú

wéi

érmín

zì

huà

wǒhào

jìng故圣人云：“我無為而民自化；我好靜érmín

zìzhèng

wǒwú

shìér

mín

zì

fù

wǒwú

yù而民自正；我無事而民自富；我無欲érmín

zì

pǔ而民自樸?！?/p>

第五十八章qízhèngmènmèn

qí

mínchúnchún其政悶悶，其民淳淳；qízhèngcháchá

qí

mínquēquē其政察察，其民缺缺。huò

xī

fúzhīsuǒyǐ

fú

xīhuò

zhīsuǒfú禍兮福之所倚，福兮禍之所伏。shú

zhīqí

jí

qí

wúzhèng

yě孰知其極。其無正也。zhèng

fùwéi

qí

shàn

fùwéi

yāo正復為奇，善復為妖。rénzhīmí

qí

rì

gù

jiǔ人之迷，其日固久。shìyǐshèng

rénfāng

ér

bù

gē

liánér

bù

guì

zhíér是以圣人方而不割，廉而不劌，直而bù

sì

guāng

ér

bù

yào不肆，光而不耀。

第五十九章zhìrénshìtiān

mò

ruòsè治人事天，莫若嗇。fūwéi

sè

shìwèizǎo

fú夫唯嗇，是謂早服。zǎo

fú

wèizhīzhòng

jī

dé早服謂之重積德。zhòng

jī

dé

zé

wú

bù

kè重積德則無不克。wú

bù

kè

zé

mò

zhīqí

jí

mò

zhīqíjí

kě

yǐ無不克則莫知其極；莫知其極，可以yǒu

guó有國。yǒu

guózhīmǔ

kě

yǐcháng

jiǔ有國之母，可以長久；shìwèishēngēn

gù

dǐ

chángshēng

jiǔshìzhīdào是謂深根固柢，長生久視之道。第六十章zhì

dà

guóruòpēngxiǎoxiǎn治大國若烹小鮮。yǐdào

lìtiānxià

qí

guǐbù

shén以道蒞天下，其鬼不神。fēiqí

guǐbù

shén

qí

shénbù

shāngrén非其鬼不神，其神不傷人。fēiqíshén

bùshāngrén

shèngrén

yì

bùshāngrén非其神不傷人，圣人亦不傷人。fūliǎngbù

xiāngshāng

gù

dé

jiāoguīyān夫兩不相傷，故德交歸焉。

第六十一章dàbāngzhěxià

liú

tiānxià

zhījiāo

tiānxià

zhīpìn大邦者下流，天下之交，天下之牝。pìncháng

yǐjìngshèngmǔ

yǐjìngwéixià牝常以靜勝牡，以靜為下。gù

dà

guó

yǐ

xiàxiǎoguó

zé

qǔxiǎo

guó故大國以下小國，則取小國；xiǎoguó

yǐxià

dà

guó

zé

qǔdà

guó小國以下大國，則取大國。gù

huòxià

yǐ

qǔ

huò

xià

ér

qǔ故或下以取，或下而取。dàguó

bù

guò

yù

jiānxù

rén

xiǎoguóbù

guò

yù

rù大國不過欲兼畜人，小國不過欲入shì

rén事人。fūliǎngzhěgè

dé

qísuǒyù

dà

zhěyí

wéi

xià夫兩者各得其所欲，大者宜為下。

第六十二章dào

zhěwàn

wù

zhīào

shàn

rénzhībǎo

bù

shànrénzhī道者萬物之奧，善人之寶，不善人之suǒbǎo所保。měi

yánkě

yǐ

shìzūn

měixíngkě

yǐ

jiārén美言可以市尊，美行可以加人。rén

zhībù

shàn

hé

qì

zhīyǒu人之不善，何棄之有。gù

lìtiānzǐ

zhìsāngōng

suīyǒugǒng

bì

yǐxiān

sì故立天子，置三公，雖有拱璧以先駟mǎ

bù

rú

zuò

jìncǐdào馬，不如坐進此道。gǔzhīsuǒyǐ

guìcǐdào

zhěhé

bú

yuēqiú

yǐ

dé古之所以貴此道者何？不曰求以得，yǒu

zuì

yǐmiǎnyé

gù

wéitiānxiàguì有罪以免邪。故為天下貴。

第六十三章wéi

wú

wéi

shìwú

shì

wèi

wú

wèi為無為，事無事，味無味。dàxiǎoduōshǎo

bàoyuàn

yǐ

dé大小多少，報怨以德。túnán

yú

qí

yì

wéi

dà

yú

qí

xì圖難于其易，為大于其細。tiānxiànánshì

bìzuò

yú

yì

tiānxiàdà

shì

bìzuò天下難事，必作于易；天下大事，必作yú

xì于細。shì

yǐshèngrénzhōng

bùwéi

dà

gùnéngchéng

qí

dà是以圣人終不為大，故能成其大。fūqīngnuò

bìguǎxìn

duōyì

bìduōnán夫輕諾必寡信，多易必多難。shì

yǐshèngrényóu

nánzhī

gù

zhōngwú

nán

yǐ是以圣人猶難之，故終無難矣。

第六十四章qí

ān

yì

chí

qíwèizhàoyì

móu其安易持，其未兆易謀。qí

cuìyì

pàn

qíwēi

yìsàn其脆易泮，其微